روانشناسی کودکان 2

استاد حجت الاسلام و المسلمین  ابراهیم اخوی 

کارشناس ارشد روان شناسی بالینی و استاد مرکز تربیت مربی کودک و نوجوان حوزه علمیه قم

 

جلسه دوم

تاریخ 14 / 7 /92

 

 

 

محدودیت های تربیت :

1 - تعداد کم فرزندان

2 - رشد مجازی 

( خیلی چیزها را می دانند اما توانایی های آنها کم هست )

ارتباط بچه ها با رایانه ، تلویزیون و موبایل

مشکل اینها این است که محرّک هستند اما بدون پاسخ کافی از طرف مخاطب است

فرض کنید که من یک اسلحه را به سمت شما گرفته ام ، پاسخ کافی این است که من فرار کنم

اما بچه ای که پشت کامپیوتر هست ، یک تیربار دوشکا در مقابلش هست و کل بدن ، فرمان حرکت و دفاع و فرار را  گرفته اما فقط دو تا انگشت او حرکت کرده و عکس العمل او در حد دو تا انگشت شده لذا بچه وقتی از پشت کامپیوتر بلند می شود با کلی پرخاشگری و عصبانیت است که از انرژی تخلیه نشده او است.

حالا این شخص اگر مکلف شود ، سیستم بدن او به او یاد داده که جواب کافی ندهد ، لذا وقتی 15 سال با رشد مجازی بزرگ شود دیگر جواب نمی دهد و در مقابل نماز نیز کاهل نماز می شود.

آدم کامپیوتری مثل ربات وقتی در زندگی می افتد ، کم می آورد لذا از هر 5 تا ازدواج یکی می شود طلاق

آدم هایی که وقتی  بزرگ می شوند رشد مجازی  به آخرش می رسد به یک بیماری روانی به اسم زندگی خیالی مبتلا می شود و همه ی لذت ها را با هم می خواهد و هیچ زحمتی هم نمی خواهد بکشد . لذت را کامل می خواهد و با شتاب می خواهد منتها منهای زحمت ، درست مثل بازیهای کامپیوتری . خود این زندگی خیالی می شود خوره ی یک آدم.

 

از نظر روانی لذت ها وقتی محدود هستند ، تامین می شوند و لذت آور هستند . نه اینکه از بی نهایت لذت ببرید چون اگر لذت ها زیاد شود ، لذتی برده نمی شود.

حتما برای استفاده ی بچه ها از فن آوری روز برنامه داشته باشید.

برای خردسال یکساعت کافی هست و زیاد هم هست.

بازیهای کامپیوتری برای کودک و دبستانی ، یک ساعت بس هست ، بازیهایی که رشد خلاقیت دارد و ...

بازی های  یاسین رایانه یا نرم افزار های  مغازه گلهای شادی در میدان صفاییه قم و... بازیهای فکری خوبی دارند که می توانید آنها را تهیه کنید.

 

چرا بچه ها روی می آورند به فن آوری :

چون ما برای آنها وقت نمی گذاریم پس باید برای آنها جایگزین  بگذاریم

ما می گوییم که انضباط زمانی برای آنها داشته باشید.

 

3 - زندگی آپارتمانی :

محدودیت مکانی / نبود فضای آزاد / نبودن حریم کافی / عدم ارتباط با دیگران / ...

خیلی از مواردی که به عنوان بیش فعالی می آورند در واقع بیش فعال نیست چون انرژی طبیعی بچه تخلیه نشده و همیشه در محدودیت بوده

 

4 - تغییر اولویت ها :

اولویت ها به سمت اقتصادی ، تحصیلی ( بیشتر از نوع اجتماعی ) ... تربیتی .

خیلی ها برایشان مهم هست که پولدار باشند به هر قیمتی . باید به تربیت بچه ها خیلی اهمیت داد .

بعد از سه سالگی پدر حداقل نیم ساعت مفید باید برای بچه ها باید داشته باشد و بعد از این سن در سن ابتدایی ، باید حضور پدر بیشتر شود تا سن 12 سالگی ، از 12 سالگی مادر باید کنار بکشد و پدر حضور خودش را در زندگی بچه بیشتر کند ( چه مستقیم و چه غیر مستقیم )

آموزش اخلاق، رفتار اجتماعی و قانون پذیری به کودکان (راهنمای عملی) ( آقای دکتر جان بزرگی ) نشر ارجمند  تهران 

بصورت پیش قدم ، مسائل جنسی را به بچه آموزش نمی دهیم اما اگر او سوال پرسید یا مطلبی گفت ؛ واکنش منفی نداشته باشیم و اطلاعات غلط نمی دهیم بلکه اطلاعات درست و به اندازه می دهیم

مثلا به بچه بگوییم که شما را خدا به ما داده است

اولین زمان خود ارضایی بچه ها ، در دوران نوجوانی هست که وقتی این را دیدیم باید به بچه آموزش دهیم که این کار کار درستی نیست و به تو آسیب می زند که خودش قبل از عادت شدن ، از این کارش دست بکشد

اما اگر با کنترل شدید ما باشد ، ممکن است دوباره باز برگردد

 

5 - دهکده اطلاعات

درست هست که باعث رشد شناختی بچه ها هست اما آسیب پذیری شخصیتی و روحی بچه ها را بیشتر میکند

پس ما باید مراقبت و مدیریت داشته باشیم 

مثلا هنگامی که  بچه خشونتی که در تلویزیون می بینند را به آنها بگوییم که مثلا آنها با هم دوست هستند و الان  دارند بازی می کنند

بازی و قصه گویی بهترین روش برای آموزش بچه های 4 سال هست .

از طریق بازی خیلی از آموزش ها را می بینند.

مثلا بچه ای که از دزد می ترسد و دائما خیال می کند که دزدی او را دنبال می کند ، برای او نقاشی می کشیم که یک دزدی پشت میله ها زندانی شده ، بعدا یک قفلی را می کشیم و به او می گوییم که با خودکار یک پیچی بکشد تا دیگه این دزد زندانی شود و نتواند بیرون بیاید .

ترس بچه ها از تاریکی طبیعی هست . بچه ها اولین بار از سوسک وقتی می ترسند که ترس مادر از سوسک را دیده اند . شیوه ی ارتباط را به او یاد بدهیم ، نیاز به آموزش دارد مثلا دست او را بگیریم و به شخص دیگری نزدیک کنیم وبگوییم اسم تو چیست ؟ اسم بچه  ما ...

 

6 - استقلال فکری والدین

( بعضی وقت ها به رقابت منجر می شود یعنی مادر می گوید که روش من درست هست و پدر می گوید که روش من )

خود این رقابت باعث می شود که بچه ها به یک اصل ثابتی مقید و ملتزم نباشند

نباید ابهت شخص مقابل را در مقابل بچه ها از بین ببریم ، نباید پدر یا مادر در نزد بچه ها تخریب شوند

 

اترک المراء ولو کنت محقّا : مشاجره را ترک کن ولو اینکه حق با تو باشد

اگر من بپذیرم که بحث کردن یک نبرد بی برنده هست ، می گذارم کنار

خیلی وقت ها مستبد بودن دو طرف به مشاجرات علمی و بعد قهرهای عاطفی می کشد

بعضی آدم های تحصیل کرده ، دست به استدلال تراشی می زنند ( شروع می کنند به توجیه و .. )

 

کتاب نبرد بی برنده –علی اکبر مظاهری-نشر خادم الرضا

 

 

7-تله های تربیتی :

 - انتقاد و خرده گیری

پدر یا مادر به اسم تربیت مثلا روزی چندین سرزنش و ایراد را به بچه ها می گیرند ؛ یک تحقیقی نشان می دهد که بعضی مادرها روزی چهار هزار دستور به بچه ها می دهند ( از بیدار کردن ، تا نشستن ، تا دستشویی رفتن بچه و..)

خاصیت وسواس ، تکرار هست و مادرهای سالم اینکار را نمی کنند.

 

 - بی توجهی به نکات مثبت بچه ها

اگر می خواهید که کار خوب تکرار شود باید آن کار خوب تشویق شود و گفته شود ، نباید اینطور برای بچه ها تلقی شود که ما چه خوب باشیم و چه بد ، با ما یک جور هستند . اگر کارهای خوب ما دیده نمی شود پس ما انجام نمی دهیم .

 

 - فدا شدن و نادیده گرفتن نیازهای خود

 - کامل نگری

 - فقط بخاطر بچه ها