روانشناسی کودکان 5

استاد حجت الاسلام و المسلمین  ابراهیم اخوی 

کارشناس ارشد روان شناسی بالینی و استاد مرکز تربیت مربی کودک و نوجوان حوزه علمیه قم

جلسه 5

 تاریخ 5-8-92

اصول تغدیه و خواب و بیداری

مدیریت استرس:

تبعات استرس : سکته های مغزی و قلبی ، ام اس ، گرفتگی عضلانی ، میگرن ، وسواس ، پرخاشگری ، افسردگی، آلزایمر

سن ابتلا به سکته های مغزی و قلبی در جهان حدود 56 هست و در ایران 46 هست . البته به این معنا نیست که استرس در ایران بیشتر باشد بلکه به این معناست که مدیریت و کنترل استرس نداریم و آنها سعی می کنند که مدیریت کنند و وعده های تفریحی خودشان را بیشتر می کنند

منبع و منشاء تولید و تاثیر استرس کجاست ؟

اگر مغز باشد : بدکاری هورمونی باید دارو و درمان پزشکی شود

اگر از لایه ی مغز عبور کند و به بدن برسد : باید درحیطه ی آموزش های روانپزشکی برود

1 - پیشگیری : باید سبک زندگی متعادلی را پیش بگیرد که بهترین .. ( قو علی خدمتک جوارحی و اشدد علی العزیمة جوانحی ) باید ذهن و روح را آنقدر آماده کرد که اگر شرائط جدیدی آمد به راحتی آن را هضم کند

در چهارراه  تغذیه و خواب و دفع و رفتار جنسی اگر یکی از آنها دچار نوسان شود مثل خواب یا رفتار جنسی و .. اگر دجار انحراف شود هم جسم آسیب می بیند و هم روان

در سبک زندگی چند تا کار هر روز دارد انجام می شود و باید مدیریت شوند :

1 - خواب  2 - تحرک 3 - تغذیه  4 - تفریح  5 – ارتباط 6-تنش زدایی

مثلا در ارتباط با خودمان می توانیم جوری برخورد کنیم که همیشه فشار روانی به خودمان بدهیم و یا جوری کنیم که آرامش داشته باشیم

انسانهای افسرده یا وسواس یا ... غیر متعادل هستند و زیر صفر هستند و روانشناس آنها را از نقطه ی منفی به صفر می رساند و بعد از آن علوم دینی مثل اخلاق و عرفان ، او را از صفر به نقطه ی تکامل و تعالی می رساند

ممکن است از بدن به ذهن رسیده باشد :

چهار عامل اصل باعث می شود که ذهنمان به هم می ریزد ، اگر این چهار امور را مدیریت کنیم ...؛

 1 - در تردید ماندن ، ذهن را بهم می ریزد و دچار آشوب می شود

این مشکل را با فن حل تعارض درمان می کنیم

 2 - ناتوان تمام کردن ؛ شما یک کار را که شروع کردید تا تمامش نکنید ، ذهن رها نمی کند و اضطراب با لا میرود.

با فن فایل های باز

3 - روزمرگی  ( اتوماتیک ) . برای شخص عادی شده یک رفتار

با فن حضور درمان می شود

4 - بی نظمی زمان ------ با فن مدیریت زمان درمان می کنیم

اگر کسی اینها را درمان نکند ، مرتب بیشتر می شود

پس اگر درمغز باشد و با دارو حلش کنیم ، دیگر به بدن نمی رسد و بعد به ذهن نمی رسد

هر جایی هم از دارو استفاده نمی شود ، لذا تست کَتِل هست که اگر منفی چهار باشد نیاز به هیچی ندارد

اگر 4-7 باشد نیاز به به مشاوره دارد و اگر 8 - 10 باشد نیاز به دارو دارد

• تغذیه :

تغذیه ای که به آرامش کمک کند ، دو بحث داریم ؛ چه بخوریم و چگونه رفتار خوردن داشته باشیم

قطعا تغذیه با روحیه متفاوت هست .  طبیعت ها چون متنوع هستند نوع غذاها تاثیرش روی آدم هامتناوت هست .

شما یک هرم غذایی می خواهید که هم جامعیت داشته باشد و هم اولویت

• سبزی ، میوه ، سالاد ، آب

( چون در بدن ما ، چربی و پروتئین و قند ، قابلیت ذخیره شدن را دارند ولی یک حلّالی می خواهند که این چند مورد حلّال هستند

شام سبک باعث می شود که انسان فردا چابک و سرحال باشد . و نخوردن آن باعث پیری زودرس می شود

اصل میوه قبل از غذا هست نه بعد از آن . و فاکهة مما یتخیرون و لحم طیر مما یشتهون

خاصیت استرس تجمیع هست و اکثرا در ناحیه ی گردن و پشت و ... لذا وقتی خمیازه می کشیم احساس سبکی می کنیم .

گاهی بدن شما از بی آبی فریاد می زند ، بعضی وقت ها که احساس می کنیم کلافه و بی حوصله هستیم ، دو تا لیوان آب بخوریم ، کسانیکه یادشان می رود آب بخورند ، هر دوساعت یک لیوان آب بخورند که نه فشار می آید و نه ...

کافئین ( قهوه ) یک لحظه ذهن را ریستارت می کند و از خستگی در می آورد ، اما عصبانیت هم می آورد

2 - دانه ای : حبوبات / غلات / خشکبار ( مغزدار )

خیلی از خانواده ها بخاطر تغییراتی ناگهانی رژیم غذایی به جان هم افتاده اند . تعصب در رژیم غذایی نباید داشته باشیم بلکه باید آرام آرام . بله می توانیم بچه های خودمان را عادت دهیم که چایی ، نوشابه و.. نخورند و بجای آن به دوغ عادت دهیم

کنجد برای تقویت سیستم عمومی بدن خیلی مفید هست .

3 - لبنیات

4 - پروتئین

معده ی خودتان را گورستان و قبرستان حیوانات نکنید

پروتئین بدن را سنگین می کند . اگر می خواهید خوب درس بخوانید ، پروتئین ارتباط مغز را کم می کند

مهمتر از خود خوراکی ها ، رفتار خوردن هست

1 - وقتی غذا می خورید ، فقط غذا بخورید

تلویزیون خاموش ، موبایل ها با فاصله باشد ، صحبت نکنید و ...

بچه هایی که به همراه تلویزیون غذا می خورند هیچ وقت غذا خوردن را یاد نمی گیرند

2 - کند ( آرام ) خوردن غذا

در معده سنسور هایی داریم که حدود یک ربع بعد از آمدن اولین لقمه به مغز پیام می دهد که من سیر شدم و دریچه را ببند ، لذا اگر کسی سریع بخورد تا همین یک ربع تا وقتی پیام به مغز داده شود که من سیر شدم ، او چندتا بشقاب خورده

غذا اگر داغ باشد باعث ترسو شدن می شود

3 - نگاه معنوی به غذا داشته باشیم

فرض کنید که یک پرتقال دست شما هست ، این پرتقال از چندین هکتار باغ در ایران واین همه فروشنده به دست من رسیده و این نشان می دهد که خداوند به فکر ما هست و روزی دهنده هست و باید شکرش را بجا بیاوریم

در بحث دفع ؛ اگر با نیاز به دفع بخوابیم ، این سمومات بر می گردد به سیستم گردش خون لذا صبح که از خواب بیدار می شویم باعث کسالت و بی حالی می شود

بچه هایی که نیاز به دستشویی دارند و می خوابند صبح به سختی بلند می شوند یا عصبی هستند

• مدیریت خواب :

ساعت شبانه روزی

ساعت زیستی و بیولوژی ( که می گوید الان روز هست یا الان وقت خواب نیم روزی هست و ...

اگر این دو با هم هماهنگ و برابر باشد نتیجه اش سلامت می شود والا از تعادل خارج می شود

پدیده ی جت لاین می گوید اگر از ایران رفتی نیویورک ، کلا پدیده ی زیست محیطی شما بهم می خورد چون ساعت شبانه روزی شما با زیستی شما عوض شده ، شما می رسی اونجا می بینی که روز هست در حالیکه برای شما می بایست شب باشد و بخوابی

انتظارات ساعت زیستی از شما این چند تا هست :

1 - کاهش نور ، صدا و تحرک

در خانه هایی که تا دیروقت همه لامپ ها روشن هست ، بچه ها خیلی عصبی هستند

محرک صوتی مزاحم با سیستم زیستی خیلی تاثیر بدی می گذارد

خداوند متعال هم شب را گذاشته برای زیستایی و روز را گذاشته برای پویایی ، لذا معامله در شب کراهت دارد

کار کشیدن از چشم در شب ، ظلم به چشم هست

اگر آرامش نمی دهیم ، انتظار استرس و .. را هم داشته باشیم

حضرت علی «علیه السلام می‌فرماید: «غَیِّروا العادات تَسهَل علیکم الطّاعات»؛ (عادات را دگرگون کنید تا فرمانبرداری­ها و طاعات الهی بر شما آسان گردد 9

( ما ها شب هایمان و خوابمان جابجا شده ، بجای اول شب ؛ آخر شب می خوابیم )

تمام بافت ها با خوابیدن دوباره جان می گیرند

هر وهله خواب حدود 15 تا 20 دقیقه وقت می گیرد ، لذا اگر می خواهی در روز یک چرت سبک بزنی ، از 15 تا 20 دقیقه نباید کمتر شود

این 5 وهله را اگر هر 15 تا 20 دقیقه حساب کنیم ، حدودا یک سیکل 90 دقیقه ای باید طی شود تا به آرام بخش طبیعی برسد

فرض کنید یک آدمی ساعت 10 شب خوابیده و قرار است به یک آرام بخش طبیعی برسد و سقفش هم تا اذان صبح هست نه بیشتر .  حالا از ساعت 10 شب تا ساعت 5 و نیم که اذان هست 5 تا 90 دقیقه می گذراند

و صبح سرحال هست

کسانیکه سعی می کنند بین الطلوعین بیدار باشند ، هورمونی هست به اسم « دوپامین ( نشاط » که در آن موقع ترشح می شود ، آنها را درک کرده و می گیرد و سرحال هستند

بچه ها وقتی میخوابند تا یک ساعت و یکساعت و نیم بهترین زمان غفلت آنها و به اوج خواب رفتنشان هست

غده هیپوتالاموس مدیر خواب بدن هست.

هیپوتالاموس کی فعال می شود وقتی که ساعت زیستی شبانه درست کار کند

اما در خواب روز ، این دو واحد انرژی از مغز می گیرد و فقط یک واحدش را پس می دهد

در روز چون می خواهیم مغایر جهت آب حرکت کنیم ، طبیعتا انرژی بیشتری از بدن دریافت می شود ، لذا اینجور آدم ها اگر زیاد بخوابند سنگین هستند  ومثل اینکه سرشان زیر کوه هست

بعد از 35 سالگی بدن به خواب روز نیاز پیدا می کند ، و باید یکساعت بعد از غذا باشد نه زودتر ، حداکثر یکساعت باشد . در دین هست که قیلوله باشد یعنی قبل از اذان ظهر

اندازه خواب : در هر کسی متفاوت هست و برای یک نوجوان حتما باید 7 تا 8 ساعت را بخوابد چون نیاز به رشد دارد

خوابی برای شما مفید هست که به کارهای روز مره خودتان برسید بدون احساس خستگی

پر خوابی در بدن اسید لاکتیک تولید می کند که کارش اینست که احساس کاذب نیاز به خواب را ایجاد می کند

یعنی اگر یکساعت بیشتر بخوابد ، احساس می کند که باز هم نیاز به خواب دارد لذا دوباره باز می خوابد و همینطور..

کسی که خوابش در یک ساعت مشخصی باشد ، همچنین بیدار بودنش باعث نظم ذهنی و روانی می شود و خیلی خوب هست

بیداری شبانه ( در ایام امتحانی ) خیلی مضر هست

الان یک معضل اصلی در سبک زندگی داریم ، دیر خوابی هست . این دیر خوابی سبک زندگی یهود بوده

سعی کنید که یک هفته سبد غذایی خودتان را بررسی کنید و بنویسید ، سپس روحیات و سرحالی خودتان را هم بررسی کنید