حقوق فرزندان

فرزندان امانت الهی ونعمت ونشانه های خدا هستند ووالدین درباره سلامت ،رشد،تعلیم وتربیت آنان مسئول اند ودربرابر تربیت خوب پاداش ودر برابر تربیت بد آنان کیفر خواهند دید.روایات اهل بیت سلام الله علیهم برای فرزند،حقوقی را بر عهده والدین دانسته که عبارت اند از: ۱.انتخاب نام نیکو برای او ۲٫سرزنده وگرامی داشتن مادر او ۳٫توجه به انتسابش به والدین ۴٫بهداشت (نظافت وختنه)او۵٫تغذیه مناسب وی ۶٫تعلیم وتربیت او۷٫مهرورزی به وی۸٫اکرام او۹٫یاری کردنش بر کار نیک
….
امام سجاد علیه السلام می فرمایند:حق فرزندت این است که بدانی از توست ودر این دنیا خوب وبدش به تو وابسته است.
بهداشت کودک

بهداشت جنسی کودک
امام صادق علیه السلام فرمودند:کسی نباید باهمسرش دراتاقی که کودک حضور دارد آمیزش کند ،چون موجب انحراف جنسی کودک می شود .
پیش گیری از بیماری
از موارد حق بهداشت کودک پیشگیری از برخی بیماری هاست .رسول گرامی فرمودند :آمیزش مرد باهمسرش درحال حیض حرام است واگر چنین کرد وفرزند مبتلا به بیماری جذام یا پیسی به دنیا آمد جز خودش کسی را سرزنش نکند ….ومکروه است که مردی پیش از غسل جنابت از احتلام ، باهمسرش در آمیزد واگر چنین کرد وفرزندی دیوانه به دنیا آمد جز خودش کسی را سرزنش نکند .

….

شست وشو
رسول گرامی صلی الله علیه وآله وسلم فرمودند: کودکانتان را از آلودگی بشویید ،زیرا شیطان آلودگی را می بوید وموجب ترس کودک درخواب ونیز آزار فرشتگان همراه کودک می شود .
ختنه کردن کودک در روز هفتم
از موارد بهداشتی کودک سنت ختنه است .از معصومان سلام الله علیهم روایت شده است :نوزادان (پسر) خودرا در روز هفتم (تولدشان) ختنه کنید تاپاک باشند.
پیش گیری باعوامل معنوی
از عوامل پیشگیری معنوی برای فرزندان اذان گفتن در گوش راست کودک واقامه در گوش چپ اوست.رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم فرمودند:ای علی!هرگاه صاحب پسر یا دختر شدی در گوش راستش اذان ودر گوش چپ او اقامه بگو که شیطان بااین کار به وی زیانی نمی رساند. وفرمود :ای علی هرگاه با همسرت آمیزش می کنی بگو: ( بسم الله اللهم جنبنا الشیطان وجنب الشیطان مارزقتنی) پس اگر فرزندی روزی شما باشد شیطان به وی زیانی نرساند.

تغذیه کودک

حق تغذیه
تغذیه کودک به ویژه زمان شیرخوارگی مورد توجه شارع مقدس قرار گرفته وبرای آن احکامی مقرر کرده است.در قرآن کریم آمده است :ومادران هرچند طلاق گرفته باشند فرزندان خود را دوسال تمام شیر می دهند این حکم برای کسی است که بخواهد دوران شیر خوارگی را کامل کند وخوراک وپوشاک مادران را درحد متعارف برعهده ی پدر کودک است .
پاداش شیر دهی کودک
رسول خدا فرمودند :هرگاه زن باردار شود همانند روزه دارو نماز گزار ومجاهدی است که با جان ومالش در راه خدا می جنگد وهرگاه زایمان کند ،بزرگی پاداش وی را هیچ کس نمی داند !وهرگاه شیر می دهد ،هرمرتبه مکیدن کودک برابر است با آزاد ساختن برده ای از فرزندان اسماعیل سلام الله علیه وهرگاه از شیردهی فارغ می شود فرشته ی بزرگواری به پهلویش می زند ومی گوید :خدا تورا آمرزیده است ؛کارت را از نو آغاز کن.
تعلیم وتربیت کودک
درتعلیم وتربیت کودک چند موضوع مورد توجه اسلام است:
۱-معارف دینی؛مانند عقاید ،اخلاق ،قرائت،دانستن احکام و انجام عبادات .
۲-ادب ومهارتهای اجتماعی
۳-ادب ومهارت های دفاعی

پاداش تعلیم قرآن واحکام دین
رسول اکرم صلی الله علیه وآله وسلم فرمودند: هرکس به فرزندش قرآن بیاموزد روز قیامت پدر ومادر او را فرا می خوانند ودوجامه بر آن دو می پوشانند که از نور آن چهره های بهشتیان روشن می شود.

…..

کیفر ترک آموزش دینی به فرزندان

پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم به برخی از کودکان نگریست وفرمود :وای بر فرزندان آخر الزمان از ناحیه پدرانشان ! پرسیده شد :ای رسول خدا ! آیا از آن رو که پدرانشان مشرک اند؟ فرمود :نه ، بلکه از پدرانی که مومن اند وبه فرزندانشان چیزی از واجبات دینی نمی آموزند بلکه آنان را از آموختن منع می کنند وبه سود اندکی از دنیا که از فرزندانشان به ایشان  می رسد، رضایت می دهند ومن از آن ها بیزارم وآنان نیز از من بیزارند .
تعلیم مهارت های دفاعی واجتماعی
رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم فرمودند :به فرزندان خود شنا کردن وتیر اندازی بیاموزید ؛ همچنین فرمود:فرزندانتان را گرامی بدارید وآنان را نیکو تربیت کنید که آمرزیده می شوید .ونیز فرمود :ای علی !حق فرزند بر پدرش این است که به وی ادب آموزد ودر جایگاه شایسته ای قرارش دهد .
مهرورزی با فرزندان
رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم فرمودند: هرکس فرزندش راببوسد خدا برایش نیکی می نویسد ؛همچنین فرمود :فرزندانتان را زیاد ببوسید ،به راستی که برای شما دربرابر هربوسه درجه ای دربهشت است که مسافتش پانصد سال است.
….
کیفر بی مهری به اولاد
روزی رسول خدا حسن وحسین سلام الله علیهما  را می بوسید .شخصی به نام عیینه یا اقرع بن حاس گفت : من ده فرزند دارم وهرگز هیچ یک از آن هارا نبوسیده ام .آن حضرت فرمود :هرکس رحم نکند بر او رحم نمی شود .بر پایه روایتی آن حضرت به قدری از این گفتار وی خشمگین شد که چهره اش بر افروخت وبه او فرمود :اگر خدا عاطفه را از دلت کنده است باتو چه کنم؟  هرکس برخردسالان ما مهر نورزد وبزرگان مارا احترام نکند ازما {مسلمانان} نیست .
گرامی داشتن فرزندان
کرامت وبزرگواری از عوامل مهم سلامت رفتاری است ،ازاین رو درکنار مهرورزی به فرزند باید روح بزرگواری را در او دمید .
رسول اکرم صلی الله علیه وآله وسلم فرمودند:فرزندان خودرا گرامی بدارید (به آن ها شخصیت بدهید)وآنان را خوب تربیت کنید که موجب مغفرت شماست .
گرامی داشتن با نام خوب برای فرزند
رسول گرامی صلی الله علیه وآله وسلم فرمودند: نخستین هدیه هر پدری به فرزندش نام نیکو بر وی نهادن است ونیز فرمودند :هرگاه بر فرزندتان نام (محمد ) نهادید او را گرامی بدارید ودرمجالس برایش جا باز کنید وبراو چهره درهم نکشید .
پادش نام گذاری به نام پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم
رسول گرامی صلی الله علیه وآله فرمودند :هیچ سفره ای نیست که برآن کسی به نام احمد یامحمد حاضر شود جزاینکه آن منزل دوبار درروز تقدیس می شود.
ازدواج فرزند
رسول خدا صلی الله علیه وآله فرمودند:حق فرزند برپدر سه چیز است ،ازجمله اینکه هرگاه بالغ شد برایش همسر برگزیند .
یاری کردن فرزند
رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم فرمودند خدا رحمت کند کسیرا که فرزندش را بر نیکی یاری کند.گفته شد: چگونه اورا برنیکی یاری کند ؟
فرمودند:آنچه را درتوان اوست ازوی بپزیرد واز آنچه برایش دشوار است درگذرد …
رعایت مساوات میان فرزندان
رسول گرامی صلی الله علیه وآله فرمودند:بین فرزندانتان درهدایا به مساوات عمل کنید .
آنحضرت به مردی نگریست که دوفرزند داشت وتنها یکی از آن دورا بوسید فرمود:چرا مساوات را میان آن دو رعایت نکردی ؟
اولویت نیکی بادختران
رسول اکرم صلی الله علیه وآله فرمودند :هرکسی به بازار رود وتحفه ای بخرد وآن را برای حانواده اش ببرد همانند حمل کننده ی صدقه به سوی نیازمندان است وباید دختران را دردادن هدایا برپسرا مقدم بدارد ،زیرا هرکس دخترش راخوشحال کند مانند آن است که برده ای از نسل حضرت اسماعیل را آزاد ساخته است ؛همچنین آنحضرت فرمود میان اولادخود در دادن هدیه به مساوات عمل کنید واگر خواستی کسی رابیشتر هدیه دهی به دختران بیشتر بده.
دعا برای فرزندان 
سزاوار است انسان افزون بر تربیت ونیکی به فرزندان برای آن ها دعاکند ودعایی را بخواند که از امام سجاد سلام الله علیه دراین باره وارد شده :
اللهم ومن علی ببقاءولدیس وباصلاحهم لی وبامتاعی بهم…..(دعای۲۵ صحیفه سجادیه)

---

منبع:مفاتیح الحیات نوشته علامه جوادی آملی