بازی های قرآنی1

استاد علیرضا  افشاری مقدم

 از اساتید  مرکز تخصصی تربیت مربی کودک و نوجوان حوزه علمیه قم

جلسه اول

شنبه 92/7/13

روش بازی های مفهومی دینی :

بازی ها حرف اول را می زنند

بچه ها از روش های مختلفی خوششان می آیند اما از بازی همه ی آنها خوششان می آید

کودک = بازی

باید از همین روش استفاده کنید برای کودکان

 

منظور از بازیهای مفهومی دینی: بازیهایی هستند که در طول اجرای بازی کودکان با یکی از مفاهیم قرآنی ، اعتقادی ، احکام و... آشنا خواهد شد

همچون بازی سبد و لباس ـــــ  ( آیه ی تعاونوا علی البر و التقوی )

بازی توپ چهل تیکه  ــــــ  آیه تحدی ( و ان کنتم فی ریب  .. بقره آیه 23

بازی جمع آوری بادکنک ــــ آیه ی تعاون

خیلی از آیات قرآن را با بازی می شود به بچه ها آموزش داد

 

در سال 90 (برنامه تلویزیونی )اینطور با بچه ها بازی می کردیم ؛ دو تا گل می گذاشتیم در آخر کلاس و دو تا آیه داخل این گل ها می گذاشتیم و به بچه ها می گفتیم که هر کس سریعتر این گل را بیاورد و آیه را بخواند برای ما برنده است .

اما اشکال این بود که بچه این گل را بیاورد و آیه را بخواند ، به این بازی قرآنی نمی گویند بلکه این یک بازی دیگری هست که قرآن در حاشیه ی آن است .

بازی قرآنی بازی ای هست که در بطن خود بازی ، بچه با مفهوم آیات قرآنی آشنا می شود.

آیت الله جوادی می فرمودند ؛ اتفاقا برای کودک باید از همین روش ها استفاده کرد ولی باید مراقب بود که حریم قرآن شکسته نشود.

 

 

قاعده  مهم در کار با کودکان :

همیشه سعی کنید از روش هایی در ارائه مفاهیم دینی استفاده کنید که آن روش ها مورد علاقه ی خود کودکان هستند مثل بازی ، نمایش ، قصه گویی ، مسابقه  و...

در کار کودک هر چه ظاهرش پر رنگ و لعاب و با آب و تاب باشد ، بیشتر خوشش می آید ( مثل تزیین زیاد ، تحرک زیاد ، هیجان زیاد و ...

 

بچه کاری ندارد که تو روحانی هستی یا عمو پورنگ بلکه بچه همان چیزی که دوست دارد را هر کس انجام دهد ، به آن جذب می شود و  آن را می خواهد .

مثلا ما می خواستیم بازی با تیرکمان را انجام دهیم ، موقع نماز که می شد می گفتیم ما می خواهیم تیر کمان بازی کنیم چه کسی می آید ؟ همه می گفتند : می آییم و بعد می گفتیم پس هرکس می آید اول وضو بگیرد و باهم نماز بخوانیم و بعد بازی را شروع می کنیم(برای اینکه بچه ها زده نشوند آب برای وضو را در محل بازی آماده کرده بودیم و مهر و موکت جهت نماز هم آماده بود تا بچه ها  نیازی به  رفتن به جایی دیگر نداشته باشند).

در بازی اگر اجراء ضعیف باشد ، کل بازی ( اگر بهترین بازی هم باشد ) بهم می خورد

نه مفهوم  فدای بازی شود ، و نه بازی فدای مفهوم شود . وقتی بازی هست ، بچه باید بازی اش را کند

 

بازی سبد و لباس ــــ اشاره به آیه ی تعاون

 

در این بازی مربی دو عدد سبد را به داخل کلاس آورده و داخل هر کدام از سبدها تعدادی پیراهن ، شلوار ، جوراب می گذارد . جوراب ها در یک طرف چیده شده و بالا آمده .

سپس مربی از دو گروه 3 یا چهار نفره دعوت می کند که به کنار سبدها آمده و ظرف مدت سی ثانیه  تمام لباس های داخل سبدها را با کمک هم در داخل کلاس و سالن پراکنده و پخش و پلا کنند ( چیزی که یک عمر عقده شده و در خانه نمی توانسته انجام دهد )

اینور سالن با اونور سالن جدا هستند و هر گروه در یک قسمت.

بعد از مدت 30 ثانیه مربی بازی را نگه داشته و به بهترین تیمی که لباس ها را به بهترین روش پراکنده کرده 10 امتیاز می دهد.

بعد از این مرحله مجددا گروهها را فراخوانده و کودکان می بایست در مرحله ی دوم ظرف مدت 30 ثانیه با همکاری هم لباس ها را مرتب در داخل سبد بگذارند و به بهترین تیمی که لباس ها را به بهترین روش جمع  کرده 10 امتیاز می دهد.

بعد از اتمام بازی مربی از گروه برنده دعوت می کند و از افراد می خواهد که بگویند که در مرحله ی اول چه اتفاقی افتاد ( می گویند که همه با هم دست به دست هم دادیم و لباسها را پراکنده کردیم )

در مرحله ی دوم چه اتفاقی افتاد ؟ ( دست به دست هم دادیم و لباسها را جمع کردیم)

به نظر شما اگر این لباسها بخواهند پراکنده باشند بهتر است یا مرتب و منظم ؟!

در سطح یک سالن اگر چند نفر بخواهند سالن را بهم بریزند چقدر اذیت می شویم ؟

حالا در یک محله اگر همه دست بدست هم بدهند و بخواهند یک محله را بهم بریزند آیا می شود زندگی کرد ؟

اگر در سطح شهر اینطور شود ...

خداوند هم در قرآن فرموده که : ولا تعاونوا علی الاثم و العدوان

خداوند هم می گویند که اگر می خواهید دنیایتان آباد و خوب باشد ، در کارهای بد به یکدیگر کمک نکنید

از آنطرف وقتی لباسها را جمع کردید چه اتفاقی افتاد ؟

آفرین از اونطرف هم در یک محله یا شهر یا کشور اگر مردم بخواهند کمک هم کنند در خوبی ، چقدر آرامش و زیبایی و لذت و...

 

بچه در این بازی تعاون در کارهای خوب و تعاون در کارهای بد را به خوبی لمس می کند و می فهمد.

 و خوبی یکی و بدی دیگری را درک می کند و می فهمد.

 

روش اینست که یک آیه و یک حدیث را به خوبی نگاه می کنیم

اول یک دور قرآن را نگاه می کنیم و می بینیم که کدام آیات را می شود تبدیل به بازی کرد

مثلا من جاء بالحسنة فله عشر امثالها ( آیا می شود ؟)

یک کتاب بازی ها کنار خودتان بگذارید و اول بازیهای مختلف را ببینید و با بازیهای مختلف آشنا شوید ، سپس ذهنمان کم کم جا باز می کند .

100 بازی برای 4 تا 6 سال ، در این زمینه کتاب زیاد هست

سپس خودمان بازی های معمولی بسازیم که هیچ مفهومی در آن هم نیست ( مثل اینکه بچه ها بدوید به سمت تخته و برگردید / مثل بازی مسابقه ی محله که بچه ها روزهای جمعه می گذارد ، سیب خوردن و ....)

اینها سطح پایین بازی هست ، اما بازی در قدم بعدی باید مرحله ای باید برای پرورش

 

روحانی باید بازی مفهومی دینی انجام دهد ، چیزی که لباس ما اقتضائش را دارد

باید معرف دین باشم در بهترین روش

 

مسابقه ی رابطه ی قرآنی :

عکس ها و تصاویر مختلف را در یک قسمت می کشیم و در قسمت دیگر آیه ها را ترجمه هایش می نویسیم و کودک و نوجوان باید بین تصاویر و آیات رابطه ایجاد کند و وصل کند

 

قصه گویی خیلی مهم است . گاهی موقع برای 15 دقیقه قصه گویی باید 50 ساعت کار کنیم تا بتوانیم 15 دقیقه قصه گویی کنیم

فکر نکنید که کار کودک و نوجوان ، کار راحتی هست

 

کارتون و فیلم را به دید و نگاه ایده نگاه کنید

 

یکی از کارهای شما در کلاس ، خلاقیت و نو آوری و ابتکار هست

شما بازیهای مختلف را بخوانید و ابداع کنید ، و بعد سراغ آیات بروید و تطبیق کنید و بازی ای برایش بسازید

مثلا نگاه کردم دیدم که مفهوم تعاون یک کار جمعی و گروهی هست ، و باید در این کار گروهی یک کار خوب و یک کار بد نشان داده شود

 

 

من جاء بالحسنة فله عشر امثالها

در این بازی به آنها گفتیم که هر کس برود و این معامله را انجام دهد و بیاید یک جایزه به او می دهیم

دوباره گفتم که هرکس برود و انجام دهد و برگردد 10 تا جایزه می دهم

بچه ها کدامش بهتر بود ؟ یک بازی یا دو بازی ؟ همه گفتند که بازی دوم یعنی 10 برابر

گفتم خوب خدا هم همین کار را کرده ؛ من جاء بالحسنة فله عشر امثالها